Dood en seksualiteit worden op karikaturale wijze verenigd in Van Dongen’s aquarel La Buveuse d’Absinthe (de absintdrinkster). Een schedel staart grijnzend naar de karmijnrode onderkant van een dronken vrouw, terwijl zij hem uitdaagt met haar handschoen, een freudiaans symbool voor het vrouwelijk geslacht. Een tweede freudiaans symbool is de hoge hoed, die staat voor mannelijkheid en machismo.
Waar is de tweede handschoen gebleven? De schedel zit erbovenop, al lijkt het eerder dat hij gedragen wordt door kikkerpootjes: een bizar fabeldier met een hoge hoed.
Kikkers en schedels zijn vaker met elkaar in verband gebracht. De kikker boven op de schedel is een overgeleverd symbool van scherpzinnigheid en opmerkzaamheid. Die voorstelling komt voor in de overvloedige ornamentiek aan de gevel van de universiteit van Salamanca en heeft op zichzelf niets te betekenen, maar een student die er na binnenkomst een vraag over stelde gaf blijk van zijn opmerkzaamheid en wetenschappelijke nieuwsgierigheid. Zo creëerde het symbool zijn eigen betekenis.
Van Dongen’s schedel gedragen door het onderstel van een kikker staat hoe dan ook voor het omgekeerde: naast dood, roes en seksualiteit treedt “abrutissement” – de verdierlijkte afstomping – op de voorgrond.
(Gepost op het groenefee-forum op 10-07-2005.)
beter in een roes dan in een archief
ben even absint